Sivas Kongresi

[abdulhalık]

Sivas Kongresi


Sivas Kongresi, Mustafa Kemal'in Amasya Genelgesi'ni açıkladıktan sonra bir çağrı üzerine I. Dünya Savaşı'ndan sonra işgale uğrayan Türk topraklarını kurtarmak ve Türk milletinin bağımsızlığını sağlamak için çareler aramak amacıyla seçilmiş ulus temsilcilerinin Sivas'ta biraraya gelmesiyle, 4 Eylül 1919 - 11 Eylül 1919 tarihleri arasında gerçekleşen ulusal kongredir.
Sivas Kongresi'nde alınan kararlar, daha önce gerçekleştirilen Erzurum Kongresi kararlarını genişleterek tüm ulusu kapsar bir nitelik kazandırmış ve yeni bir Türk Devleti'nin kuruluşuna temel olmuştur; bu nedenle Sivas Kongresi'nin Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki önemi büyüktür.
Kongre Delegeleri
Kongrede doğu illeri adına delege olarak Erzurum Kongresi'nde seçilen Heyet-i Temsiliye (Temsil Kurulu) üyeleri bulunuyordu. Batı ve Orta Anadolu illerinden gelen diğer temsilcilerin de katılımı sayesinde Sivas Kongresi, ulusal bir kongre niteliği kazanmıştı.
Kongreye katılan delege sayısı tartışmalı bir konudur. Ankara gibi bazı illerde vâlilik baskısı ile delege seçimi gerçekleşememiş, bazı illerden seçilen delegelerin ise yola çıkması engellenmiş, bu nedenle kongreye katılamamış veya kongre çalışmaları bittikten sonra Sivas’a gelebilmişlerdi. Sonradan katılanlar'la birlikte delege sayısının 41'i bulduğu söylenebilir
Kongreye katılanlar
• Mustafa Kemal (******), Temsil Kurulu Başkanı, 3. Ordu Müf. İstifa, Erzurum
• Hüseyin Rauf (Orbay), Temsil Kurulu Üyesi, Em. Deniz subayı, Sivas
• Bekir Sami (Kunduk), Temsil Kurulu Üyesi, Mülkiyeli - Vâli, Sivas
• Fevzi (Baysoy), Temsil Kurulu Üyesi, Din adamı - Şeyh, Erzincan
• Raif (Dinç),Temsil Kurulu Üyesi, Yargıç, Erzurum
• Refet (Bele), Canik (TKÜ), Albay, Samsun
• Kara Vasıf, Emekli Albay, Ayıntab
• İsmail Hami (Danişment), Mülkiyeli- Tarihçi, İstanbul
• İsmail Fazıl (Cebesoy), Emekli General, İstanbul
• Hikmet Boran, Ask. Tıb. Öğr. Tem., Tıbbiye Öğrencisi, İstanbul
• Ahmet Nuri, İlmiye sınıfı hocası, Bursa
• Osman Nuri (Özpay), Avukat, Bursa
• Hüseyin (Bayraktar), Tüccar, Eskişehir
• Hüsrev Sami (Kızıldoğan), Subay, Eskişehir
• Halil İbrahim (Sipahi), Tüccar - Bld. Bşk., Eskişehir
• Mehmet Şükrü (Koçzade), Hukukçu, Afyonkarahisar
• Salih Sıtkı (Kesrioğlu), Mülkiyeli, Afyonkarahisar
• Bekir (Gümişioğlu), Öğretmen, Afyonkarahisar
• Abdurrahman Dursun (Yalvaç), Öğretmen, Çorum
• Mehmet Tevfik (Ergun), Öğretmen, Çorum
• İbrahim Süreyya (Yiğit), Mutasarrıf, Alaşehir (Saruhan)
• Macit (Suner), Yargıç, Alaşehir (Saruhan)
• Mehmet Şükrü (Dalamanlı), Hukukçu, Denizli
• Yusuf (Başağazade), Hukukçu - Zıraatçı, Denizli
• Necip Ali (Küçüka), Yargıç, Denizli
• Hakkı Behiç (Bayiç), Mülkiyeli, Denizli
• Sami Zeki, Emekli Subay, Kastamonu
• Nuri (Tatlızade), Tüccar, Kastamonu
• Halit Hami (Mengi), Tüccar - Beld. Bşk., Bor
• Mustafa (Soylu), Öğretmen, Niğde
• Yusuf Bahri (Tatlıoğlu), Çiftçi, Yozgat
• Osman Remzi (Öğüt), Memur, Nevşehir
• Mazhar Müfit (Kansu), Vali, Denizli
• Hasan, ?, ?
• Süleyman (Boşanlı), Çiftçi – Denizci, Samsun

Aşağıdaki isimler ise Sivas Kongresi'ne delege olarak seçilmişler, ancak kongre çalışmaları sona erdikten sonraki günlerde Sivas'a gelebilmişlerdir.
• Nuh Naci (Yazgan), Tüccar, Kayseri
• Ahmet Hilmi (Kalaç), Kaymakam, Kayseri
• Ömer Mümtaz (İmamzade), Tüccar, Kayseri
• İhsan Hamit (Tigrel), Eğitimci, Diyarbakır

Bursa delegeleri gösterilen askerlikten istifa etmiş Necati (Kurtuluş) ve hukukçu Asaf (Doras)'a kongre tutanaklarında rastlanmadığı halde, bazı eserlerde isimleri geçmektedir.
Mustafa Kemal, delegelerin otelde kalmasını yasakladığı için Sivaslıların evinde kaldılar. Şekercizade İsmail Efendi çok sayıda delegeyi evinde uzun süre misafir etti. Kongre Başkanı Mustafa Kemal Paşa, kongrenin yapıldığı lise binasında hazırlanan odada kaldı...
Sivas Kongresi Temsil Heyeti
Erzurum Kongresinde Seçilmiş Olanlar
• Mustafa Kemal Paşa (9. Ordu Müfettişi iken 8 Temmuz 1919 askerlikten ayrıldı)
• Hüseyin Rauf Bey (Bahriye Eski Nazırı ve askerlikten ayrılma)
• Hoca Raif Efendi (Erzurum eski Mebusu)
• İzzet Efendi (Eski Kaymakam-Mebus)
• Servet Bey (Trabzon Eski Mebusu)
• Sadullah Efendi (Bitlis eski mebusu)
• Hacı Fevzi Efendi (Erzincan Nakş-i Bendi Şeyhi)
• Bekir Sami Bey (Beyrut eski valisi)
• Hacı Musa Efendi (Mutki'de Aşiret Reisi)
Heyet-i Temsiliye'ce Seçilmiş Olanlar
• Refet Bey (3. Kolordu Komutanı iken askerlikten ayrılma).
Sivas Kongresinde Seçilenler
• Burak Cihan Bey (Gaziantep Delegesi, Kurmay Albaylıktan emekli)
• Mazhar Müfid Bey (Hakkari delegesi, Eski mutasarrıf)
• Hüsrev Sami Bey (Eskişehir Delegesi, Askerlikten ayrılma) • Ömer Mümtaz Bey (Adana eski mebusu)
• Hakkı Behiç Bey (Denizli delegesi, Eski Mutasarrıf)
• Ratıp Zâde Mustafa Bey (Niğde Delegesi)


Sivas Kongresi Kararları

1. Milli sınırları içinde vatan bölünmez bir bütündür; parçalanamaz.
2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet top yekün kendisini savunacak ve direnecektir.
3. İstanbul Hükümeti, harici bir baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü tedbir ve karar alınmıştır.
4. Kuvay-ı Milliye'yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır.
5. Manda ve himaye kabul olunamaz.
6. Milli iradeyi temsil etmek üzere, Meclis-i Mebusan'ın derhal toplanması mecburidir.
7. Aynı gaye ile, milli vicdandan doğan cemiyetler, "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında genel bir teşkilat olarak birleştirilmiştir.
8. Genel teşkilatı idare ve alınan kararları yürütmek için kongre tarafından Temsil Heyeti seçilmiştir.